Phần mềm độc quyền hoặc nguồn đóng, là một loại phần mềm thuộc sở hữu của một thực thể duy nhất và được cấp phép cho các bên khác muốn sử dụng nó. Điều này có nghĩa là loại phần mềm này không cho phép người dùng truy cập mã nguồn.
Thế giới phần mềm trên thế giới đã có rất nhiều tiến bộ và sự phát triển đáng kể trong vài thập kỷ qua góp phần mang đến nhiều lợi ích dành cho người dùng và xã hội. Các công ty công nghệ và bộ phận CNTT hiện có rất nhiều lựa chọn liên quan đến phần mềm họ sử dụng.
Phần mềm độc quyền hay Proprietary Software là một trong những ưu tiên cực kỳ quan trọng trong các tác vụ công việc của doanh nghiệp. Điều này là do Proprietary Software hạn chế cách người dùng có thể sử dụng nó và ai sở hữu các quyền đối với phần mềm. Do đó, để tránh các vấn đề pháp lý, các công ty phải hiểu những điều cơ bản về Proprietary Software và biết khi nào, tại sao và cách sử dụng nó.
1/ Phần mềm độc quyền là gì?
Phần mềm độc quyền hoặc nguồn đóng, là một loại phần mềm thuộc sở hữu của một thực thể duy nhất và được cấp phép cho các bên khác muốn sử dụng nó. Điều này có nghĩa là loại phần mềm này không cho phép người dùng truy cập mã nguồn. Nó thường hạn chế cách người dùng có thể sử dụng và sửa đổi nó, tạo sự khác biệt với phần mềm nguồn mở.
Khi bạn mua phần mềm độc quyền, bạn sẽ nhận được giấy phép sử dụng phần mềm đó. Giấy phép này giới hạn cách bạn có thể sử dụng nó và hạn chế việc phân phối thêm.
Ví dụ: chủ sở hữu có thể không cho phép bạn tạo bản sao của chương trình hoặc sửa đổi nó theo bất kỳ cách nào. Điều này có nghĩa là mã nguồn vẫn bị đóng và người dùng chỉ có thể truy cập phiên bản đã biên dịch của nó.
Ngoài ra, phần mềm độc quyền thường có hệ thống chống sao chép khiến việc sao chép và phân phối không còn khó khăn chút nào! Phần mềm độc quyền thường được cấp phép cho mỗi người dùng hoặc trên cơ sở đăng ký, mang lại cho chủ sở hữu phần mềm nguồn thu nhập ổn định và đáng tin cậy.
Các công ty phần mềm độc quyền thường nắm giữ mọi quyền và quyền sở hữu đối với phần mềm. Do đó, chủ sở hữu có thể thực hiện hành động pháp lý chống lại bất kỳ ai vi phạm các điều khoản trong giấy phép của họ. Các công ty và người dùng nên đọc và tuân thủ các yêu cầu cấp phép của bất kỳ phần mềm độc quyền nào họ mua.
2/ Phần mềm độc quyền có ưu điểm gì?
- Độ tin cậy và hỗ trợ kỹ thuật:
Phần mềm độc quyền thường được hỗ trợ bởi các nhóm phát triển và hỗ trợ kỹ thuật tận tâm, đảm bảo hiệu suất đáng tin cậy, cập nhật thường xuyên, sửa lỗi và hỗ trợ khi gặp sự cố.
- Các tính năng và chức năng nâng cao:
Phần mềm độc quyền có xu hướng cung cấp nhiều tính năng và chức năng nâng cao được thiết kế để đáp ứng nhu cầu cụ thể của người dùng hoặc yêu cầu của ngành. Những tính năng này thường được phát triển và cải tiến dựa trên nghiên cứu sâu rộng và phản hồi của người dùng.
- Tích hợp và tương thích:
Phần mềm nguồn đóng thường được phát triển để tích hợp hoàn hảo với các công cụ, hệ thống hoặc phần cứng độc quyền khác, mang lại một hệ sinh thái gắn kết và hiệu quả. Khả năng tương thích thường được ưu tiên để hợp lý hóa quy trình làm việc và nâng cao trải nghiệm người dùng.
- Giao diện thân thiện với người dùng:
Ưu tiên vào khả năng sử dụng, cung cấp giao diện trực quan và thân thiện với người dùng giúp người dùng dễ dàng điều hướng, tìm hiểu và sử dụng phần mềm một cách hiệu quả, ngay cả khi có chuyên môn kỹ thuật hạn chế.
- Các biện pháp bảo mật nâng cao:
Các nhà phát triển phần mềm độc quyền đầu tư vào các biện pháp bảo mật mạnh mẽ để bảo vệ khỏi các lỗ hổng, truy cập trái phép và vi phạm dữ liệu. Các bản vá và bản cập nhật bảo mật thường xuyên được phát hành để giải quyết các mối đe dọa mới nổi và duy trì tính toàn vẹn của phần mềm.
- Hỗ trợ khách hàng phù hợp:
Các công ty phần mềm độc quyền thường cung cấp các tùy chọn hỗ trợ khách hàng được cá nhân hóa để giải quyết mọi vấn đề họ có thể gặp phải.
3/ So sánh đặc điểm giữa phần mềm độc quyền và phần mềm nguồn mở
Như đã đề cập trước đó, phần mềm độc quyền khác với phần mềm nguồn mở. Phần mềm độc quyền không được mở rộng rãi và người dùng không thể truy cập hoặc sửa đổi mã nguồn. Tuy nhiên, phần mềm nguồn mở được phân phối công khai và cho phép người dùng xem, sửa đổi và chia sẻ mã nguồn của nó.
Phần mềm nguồn mở thường được sử dụng miễn phí, trong khi phần mềm độc quyền thường có phí giấy phép. Các công ty phần mềm độc quyền cũng có thể tính phí nâng cấp và hỗ trợ, trong khi các công ty phần mềm nguồn mở thì không. Phần mềm độc quyền thường thân thiện với người dùng hơn vì nó được thiết kế cho một mục đích cụ thể.
Trong một số trường hợp, phần mềm nguồn mở có thể trở thành độc quyền, được gọi là phân nhánh độc quyền, là phiên bản của phần mềm nguồn mở mà các nhà phát triển sửa đổi và có bản quyền như của riêng họ.
4/ Ứng dụng phần mềm độc quyền
Phần mềm độc quyền bao gồm nhiều ứng dụng trên nhiều lĩnh vực khác nhau và trong phần sau, chúng ta sẽ khám phá cụ thể hơn.
Ứng dụng về hệ điều hành:
- Microsoft Windows: Được phát triển bởi Microsoft, Windows là một trong những hệ điều hành được sử dụng rộng rãi nhất trên toàn cầu.
- MacOS: Hệ điều hành độc quyền này được Apple phát triển và được sử dụng độc quyền trên máy tính Macintosh của Apple.
Ứng dụng về phần mềm thiết kế và kỹ thuật:
- AutoCAD: Phần mềm thiết kế hỗ trợ máy tính (CAD) độc quyền của Autodesk, AutoCAD được sử dụng rộng rãi trong các ngành kiến trúc, kỹ thuật và xây dựng để tạo các mô hình 2D và 3D chính xác.
- SolidWorks: Là phần mềm thiết kế hỗ trợ máy tính 3D của Dassault Systèmes, nó được sử dụng rộng rãi trong kỹ thuật cơ khí và thiết kế sản phẩm để tạo các mô hình 3D phức tạp.
Ứng dụng trong phần mềm chống vi-rút
- Norton Antivirus: Một phần mềm chống vi-rút độc quyền được phát triển bởi NortonLifeLock, nó cung cấp khả năng bảo vệ chống lại phần mềm độc hại, vi-rút và các mối đe dọa trực tuyến khác.
- McAfee Antivirus: Đây là phần mềm chống vi-rút độc quyền phổ biến cung cấp khả năng bảo vệ, phát hiện mối đe dọa và loại bỏ theo thời gian thực.
Ứng dụng về hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu
- Cơ sở dữ liệu Oracle: Một hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu quan hệ độc quyền (RDBMS) mạnh mẽ được biết đến với khả năng mở rộng, bảo mật và các tính năng cấp doanh nghiệp.
- Máy chủ Microsoft SQL: Một RDBMS độc quyền do Microsoft phát triển, cung cấp khả năng quản lý dữ liệu, phân tích và kinh doanh thông minh đáng tin cậy.
5/ Kết luận
Tóm lại, bài viết này đã cung cấp cho bạn một vài thông tin đáng lưu ý mỗi khi bạn nhắc đến phần mềm độc quyền (Proprietary Software). Có những thách thức và cơ hội đang chờ đợi phía trước đối với phần mềm độc quyền trong tương lai. Khi công nghệ tiếp tục phát triển nhanh chóng, chủ sở hữu phần mềm độc quyền phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các lựa chọn thay thế nguồn mở và nhu cầu thay đổi của khách hàng.